Ένα ταξίδι στον κόσμο των νάνων

O νανισμός είναι μια παθολογική κατάσταση, που χαρακτηρίζεται από μικρό ανάστημα και βάρος του σώματος των ενήλικων ατόμων μιας φυλής. Η συχνότητα εμφάνισης του νανισμού στον κόσμο γενικά είναι 1 ανά 10.000 γεννήσεις. Ένα παλιό φαινόμενο Υπάρχουν ενδείξεις ότι το φαινόμενο του νανισμού συνοδεύει τον άνθρωπο σε ολόκληρη την ιστορική του πορεία. Ακόμη και σε αρχαίους πολιτισμούς, όπως είναι ο Αιγυπτιακός, έχουν βρεθεί σε παπύρους περιγραφές και απεικονίσεις νάνων που εργάζονταν ως διασκεδαστές των βασιλιάδων της εποχής. Παρά το πέρασμα, όμως, των αιώνων τόσο η αντιμετώπιση, όσο και η θέση των νάνων στις κοινωνίες δεν παρουσίασε ουσιαστικές αλλαγές, αφού στη συντριπτική τους πλειοψηφία απασχολούνταν ως ηθοποιοί, τραγουδιστές, κλόουν σε τσίρκο ή ως απλά αξιοθέατα στα αδηφάγα βλέμματα του κοινού, που πλήρωνε για να θαυμάσει ή να χλευάσει αυτούς τους μικροσκοπικούς ανθρωπάκους. Μια ιδιοτροπία της φύσης Υπάρχουν περισσότερες από 200 ιατρικές καταστάσεις που μπορούν να προκαλέσουν νανισμό, συνηθέστερες από τις οποίες είναι η αχονδροπλασία, το σύνδρομο Turner και η ανεπάρκεια έκκρισης αυξητικής ορμόνης. Αν και οι καταστάσεις αυτές χαρακτηρίζονται από μεγάλη ποικιλομορφία, γενικά χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: 
Α) Δυσανάλογος νανισμός: Αποτελεί τις περισσότερες περιπτώσεις νανισμού, στις οποίες ο κορμός έχει μεσαίο ή μικρό μέγεθος, ενώ τα άκρα έχουν δυσανάλογα μικρό ή μεγάλο μέγεθος. Άλλο κοινό χαρακτηριστικό αυτής της κατάστασης είναι ότι το κεφάλι είναι αναλογικά μεγάλο, σε σχέση με το σώμα. Σχεδόν όλα τα άτομα που εμφανίζουν δυσανάλογο νανισμό έχουν κανονική πνευματική ανάπτυξη, ενώ περίπου το 70% αυτών των περιπτώσεων πάσχουν από μία ανωμαλία που λέγεται αχονδροπλασία. Η κατάσταση αυτή προκαλεί ύψος σώματος μικρότερο από 1.20 μ., δυσανάλογα μικρά χέρια και πόδια, μικρά δάκτυλα, περιορισμένη κινητικότητα στους αγκώνες, μεγάλο χαρακτηριστικό κεφάλι, τοξοειδή διάταξη ποδιών και προβλήματα στη σπονδυλική στήλη (λόρδωση). 
Β) Ομαλός νανισμός. Προκύπτει από ιατρικές καταστάσεις της περιόδου της εγκυμοσύνης ή της πρώτης βρεφικής ηλικίας, που επηρεάζουν τη συνολική ανάπτυξη του οργανισμού. Ωστόσο, το κεφάλι, ο κορμός και τα άκρα, αν και είναι πολύ μικρά, είναι συμμετρικά μεταξύ τους, με τέτοιο τρόπο ώστε οι ενήλικες να μοιάζουν σε αναλογίες σώματος με μικρά παιδιά. Μία από τις συνηθέστερες αιτίες πρόκλησης ομαλού νανισμού είναι η βλάβη στην υπόφυση που έχει ως αποτέλεσμα την ανεπαρκή παραγωγής της αυξητικής ορμόνης. Τα σημάδια και τα συμπτώματα περιλαμβάνουν επιβράδυνση της ανάπτυξης του παιδιού μέχρι την ηλικία των 5 ετών, περιόδους μικρής ή και μηδενικής αύξησης του ύψους, μέγιστο ύψος ενηλίκου 1.50 μ., καθώς και καθυστέρηση ή και απώλεια της σεξουαλικής ανάπτυξης, εάν συνυπάρχουν ανεπάρκειες και άλλων ορμονών της υπόφυσης, κατά την περίοδο της εφηβείας. Μια άλλη κατάσταση που μπορεί να προκαλέσει ομαλό νανισμό είναι το γενετικό σύνδρομο Turner (προσβάλλει μόνο γυναίκες), το οποίο χαρακτηρίζεται από ύψος μικρότερο από 1.40 μ., ατελή ανάπτυξη ωοθηκών και στήθους, διογκωμένα χέρια και πόδια κατά τη βρεφική ηλικία, δυσκολία σε ορισμένα διανοητικά τεστ, καθώς και προβλήματα στους νεφρούς, το κυκλοφορικό σύστημα και την καρδιά. 
 Αίτια 
Αρκετές καταστάσεις που προκαλούν νανισμό οφείλονται σε γενετικές ανωμαλίες και συχνά είναι κληρονομικές. Έτσι, πολλές φορές συμβαίνει οι γονείς των νάνων να είναι φυσιολογικοί, αφού διαθέτουν μόνο ένα αντίγραφο των γονιδίων που προκαλούν νανισμό. Από τα παιδιά τους, όσα κληρονομήσουν τα αντίστοιχα γονίδια και από τους δύο γονείς γίνονται νάνοι, ενώ όσα τα κληρονομήσουν μόνο από τον ένα γονέα, έχουν φυσιολογικό ύψος. Πολλές φορές, επίσης, ο νανισμός μπορεί να οφείλεται σε τυχαίες γενετικές ανωμαλίες (μεταλλάξεις), ενώ σε άλλες τα αίτιά του είναι αδιευκρίνιστα. Εξετάσεις και διάγνωση Οι παιδίατροι είναι υπεύθυνοι για την εκτέλεση των εξετάσεων που θα διερευνήσουν την πιθανή ύπαρξη κάποιας ανωμαλίας που σχετίζεται με νανισμό στο παιδί. 
Σε ορισμένες περιπτώσεις και ανάλογα με τα αποτελέσματα των πρώτων εξετάσεων, είναι δυνατό να ζητηθεί βοήθεια και από άλλες ιατρικές ειδικότητες, όπως είναι οι ορθοπεδικοί ή οι ενδοκρινολόγοι. Οι εξετάσεις αυτές συνήθως περιλαμβάνουν: Μετρήσεις: Μετρούνται προσεκτικά το ύψος, το βάρος και η περιφέρεια της κεφαλής του παιδιού, ενώ στη συνέχεια γίνεται σύγκριση των αποτελεσμάτων με πρότυπους πίνακες φυσιολογικού πληθυσμού. 
Οικογενειακό ιστορικό: 
Λαμβάνονται στοιχεία, από τους γονείς του παιδιού, για πιθανές περιπτώσεις νανισμού στην οικογένεια, αλλά και για το μέσο όρο ύψους των συγγενών τους Εμφάνιση: Ελέγχεται η εξωτερική εμφάνιση του σώματος του παιδιού, η συμμετρία των άνω και κάτω άκρων, καθώς και το μέγεθος της κεφαλής σε σχέση με το υπόλοιπο σώμα. 
Ορμονικές εξετάσεις:
 Παραγγέλονται ορμονικές εξετάσεις στο αίμα του παιδιού, ώστε να ελεγχθούν όσες ορμόνες σχετίζονται με την ανάπτυξή του Γενετικές εξετάσεις: Είναι διαθέσιμες, πλέον, στα εργαστήρια ειδικές γενετικές εξετάσεις γονιδίων που σχετίζονται με το νανισμό και εξειδικεύουν τη διάγνωσή του Απεικονιστικές εξετάσεις: Για την καλύτερη διερεύνηση της καθυστερημένης ανάπτυξης των οστών, μπορούν να ζητηθούν από τον ειδικό γιατρό ακτινογραφίες, ενώ για να μελετηθεί η υπόφυση και ο υποθάλαμος, που σχετίζονται με την έκκριση των ορμονών, ενδέχεται να ζητηθούν μαγνητικές τομογραφίες Τα προβλήματα των νάνων Αν και ο μέσος όρος ζωής των νάνων δεν διαφέρει από τον αντίστοιχο του υπόλοιπου φυσιολογικού πληθυσμού, το χαμηλό ύψος συνοδεύεται από ορισμένα προβλήματα, ανάλογα με την αιτία που το προκάλεσε: Δυσανάλογος νανισμός: Ενδέχεται να συνοδεύεται από δυσκολία στην κίνηση των μερών του σώματος, συχνές ωτίτιδες και προβλήματα στην ακοή, τοξοειδής διάταξη των ποδιών, δυσκολία στην αναπνοή κατά τη διάρκεια του ύπνου (υπνική άπνοια), οδοντικές ανωμαλίες, σοβαρές αγκυλώσεις της σπονδυλικής στήλης και αρθρίτιδας.
 Ομαλός νανισμός: Σε πολλές περιπτώσεις, λόγω της ατελούς ανάπτυξης διαφόρων οργάνων, ενδέχεται να παρουσιαστούν προβλήματα στους νεφρούς και την καρδιά, καθώς και στο αναπαραγωγικό σύστημα. 
Αντιμετώπιση
 Η χορήγηση ορμονών όπου ανεπαρκούν και οι χειρουργικές επεμβάσεις στα οστά μπορούν να αυξήσουν, έστω και λίγο, το ύψος των νάνων, ενώ τα φάρμακα που χορηγούνται για το νανισμό, δεν αντιμετωπίζουν το ίδιο το πρόβλημα, αλλά βελτιώνουν απλά τις οργανικές δυσλειτουργίες που προκαλεί αυτή η κατάσταση. Ιστορίες με διάσημους νάνους Πολλές είναι οι ιστορίες με νάνους που έμειναν βαθιά χαραγμένες στο μυαλό των ανθρώπων. Η γνωστότερη, ίσως, είναι η ιστορία της Χιονάτης με τους 7 νάνους, ένα πολύ παλιό παραμύθι που μεγάλωσε εκατομμύρια παιδιά, σε ολόκληρο τον κόσμο. Πολλοί έχουν διαβάσει, επίσης, για το νάνο-διασκεδαστή John Womberg που είχε ύψος 80 εκ. και έζησε στην Αγγλία προς το τέλος του 18ου αιώνα, για το διάσημο ζωγράφο Toulouse Lautrec που έπασχε από αχονδροπλασία, για τους νάνους του περίφημου τσίρκου P.T.Barnum που περιόδευε τον 19ο αιώνα σε ολόκληρο τον κόσμο με διασημότερο τον Tom Thumb, τους νάνους από τις Φιλιππίνες της δεκαετίας του 1920 και κυρίως τη συγκλονιστική ιστορία των 7 αδελφιών νάνων που επέζησαν από τα κολαστήρια του Άουσβιτς, στο 2ο παγκόσμιο πόλεμο. 

Επίλογος
 Γενικά, ο κόσμος πιστεύει λανθασμένα ότι οι νάνοι αντιμετωπίζουν διανοητικά προβλήματα ή διαταραχές συμπεριφοράς, κάτι που συμβαίνει σε ελάχιστες περιπτώσεις. Επίσης, πολλοί άνθρωποι έχουν την τάση να βλέπουν τους νάνους υποτιμητικά και τους φέρονται σαν να είναι μικρά παιδιά, κρίνοντάς τους μόνο από το ύψος τους και όχι από την ηλικία ή τις ικανότητές τους, κλείνοντας όχι μόνο τα μάτια, αλλά και τις ψυχές τους, στο πρόβλημα που κληροδότησε στους νάνους, χωρίς να το θέλουν, η ζωοδότρα, αλλά πολύ συχνά άδικη, φύση. http://www.greek-health.gr