Θεραπεία της τύφλωσης με μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων

Βρετανοί επιστήμονες κατόρθωσαν για πρώτη φορά να αποκαταστήσουν τη νυχτερινή όραση σχεδόν τυφλών πειραματόζωων (ποντικιών) μεταμοσχεύοντας τους κύτταρα-υποδοχείς του φωτός. 


Το επίτευγμα αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την θεραπεία ανθρώπων που πάσχουν από οφθαλμολογικές εκφυλιστικές παθήσεις, που προκαλούν μερική ή ολική απώλεια της όρασης. Οι ερευνητές του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, με επικεφαλής τον καθηγητή Ρόμπιν Άλι, που δημοσίευσαν τη μελέτη στο επιστημονικό έντυπο Nature, πήραν περίπου 26.000 κύτταρα φωτο-υποδοχείς (ραβδία) από νεαρά υγιή ποντίκια και τα τοποθέτησαν απευθείας στον αμφιβληστροειδή χιτώνα κάθε ματιού των ενηλίκων ποντικιών που έπασχαν από νυκταλωπία (δεν μπορούσαν να δουν στο σκοτάδι και στο ημίφως).

 Μετά από τέσσερις έως έξι εβδομάδες, περίπου ένα στα έξι μεταμοσχευμένα κύτταρα (15%) είχαν αναπτύξει τις κατάλληλες νευρικές διασυνδέσεις, που του επέτρεπαν να μεταδίδει οπτικές πληροφορίες στον εγκέφαλο και έτσι βελτιώθηκε αισθητά η όραση των πειραματόζωων. Οι ερευνητές υπέβαλαν σε τεστ τα ποντίκια και επιβεβαίωσαν ότι πλέον μπορούσαν να βρουν το δρόμο τους μέσα σε αμυδρά φωτισμένους λαβυρίνθους στο εργαστήριο. 

 Όπως εξηγεί ο Δρ Άλι, οι ερευνητές ελπίζουν ότι σύντομα θα μπορέσουν να επαναλάβουν το επίτευγμά τους με κύτταρα φωτο-υποδοχείς από εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα, ώσπου τελικά να προχωρήσουν στις πρώτες κλινικές δοκιμές με ανθρώπους, μετά από μία πενταετία περίπου. Όμως θα χρειαστούν ακόμα χρόνια, ωσότου η θεραπεία μπορεί να εφαρμοστεί με ασφάλεια σε ανθρώπους με τύφλωση. Δεν είναι εξάλλου ακόμα γνωστό με πόση επιτυχία μπορεί να γίνει η μεταμόσχευση φωτο-υποδοχέων από βλαστικά κύτταρα.

 Κάθε οφθαλμός έχει δύο βασικά είδη κυττάρων φωτο-υποδοχέων στον αμφιβληστροειδή χιτώνα, τα ραβδία και τα κωνία. Όταν καταστρέφονται και τα δύο αυτά είδη κυττάρων, τότε η τύφλωση είναι ολική. Η καταστροφή των κυττάρων φωτο-υποδοχέων είναι η αιτία της τύφλωσης σε πολλούς ανθρώπους, π.χ. όσων πάσχουν από εκφύλιση ωχράς κηλίδας λόγω ηλικίας ή από απώλεια όρασης λόγω διαβήτη. 

 Αν και κατέστη εφικτή η επιτυχής μεταμόσχευση ραβδίων, δεν έχει ακόμα γίνει το ίδιο με τα κωνία, που είναι ζωτικά για την ανθρώπινη όραση τη μέρα. Οι άνθρωποι, σε σχέση με τα ποντίκια, εξαρτώνται περισσότερο από τα κωνία (που «βλέπουν» τα χρώματα) παρά από τα ραβδία (που «βλέπουν» το αμυδρό φως). Πέρυσι η ίδια επιστημονική ομάδα πήρε το «πράσινο φως» για να προχωρήσει, από φέτος τον Ιανουάριο, στην πρώτη κλινική δοκιμή με ανθρώπινα βλαστικά κύτταρα εμβρύων στην Ευρώπη, στο Νοσοκομείο Moorfields.

 Τα πρώτα αποτελέσματα δείχνουν ότι η μέθοδος, που αφορά τη θεραπεία ανθρώπου που έχουν υποστεί τύφλωση εξαιτίας της νόσου Stargardt, είναι ασφαλής, όμως θα χρειαστούν αρκετά χρόνια μέχρι να υπάρξει οριστική αξιολόγηση. pathfinder.gr